W tym roku hasłem przewodnim Global Money Week jest: „Zaplanuj swoje pieniądze, zaplanuj swoją przyszłość”. Temat koncentruje się na zrównoważonym rozwoju i podnoszeniu świadomości nt. konsekwencji indywidualnych zachowań finansowych nie tylko dla własnej przyszłości finansowej, ale także środowiska i społeczeństwa. Odpowiedzialność społeczna za indywidualne działania w zakresie ekonomicznym staje się przez to ważnym punktem GMW.
Niepewne perspektywy gospodarcze w połączeniu ze stałym przyspieszeniem gospodarki cyfrowej i nowymi osiągnięciami w dziedzinie zrównoważonego rozwoju stawiają również przed ekspertami i praktykami edukacji finansowej nowe wyzwania. W obliczu niekorzystnych perspektyw zapewnienie odbiorcom właściwych umiejętności i zrozumienia finansów pozostaje najwyższym priorytetem. To zresztą troska nie tylko edukatorów, ale również organów regulacyjnych i pozostałych interesariuszy, w tym środowiska bankowego.
Rosnące koszty utrzymania, wysoka inflacja, w połączeniu z nowymi rozwiązaniami w dziedzinie finansów, od kryptowalut po zrównoważone inwestycje, przedstawiają bardzo złożony obraz. Unia Europejska jest dziś na etapie wprowadzania kompleksowych ram regulacyjnych, które mają na celu ukierunkowanie oszczędności swoich obywateli na przedsiębiorczość i innowacje oraz zwiększenie funduszy na rzecz zrównoważonego rozwoju. Aby wesprzeć tę politykę, w tym roku spodziewane są również nowe ramy kompetencji finansowych dla dzieci i młodzieży w UE.
Jak ważne są zaś kompetencje finansowe w tych nowych warunkach pokazują niedawne badania prowadzone przez naukowców z uniwersytetów w Kassel i Amsterdamie. Wynika z nich, że wiedza finansowa częściej odpowiada za gotowość inwestorów detalicznych do płacenia wyższych opłat za zrównoważone fundusze niż preferencje społeczne.
Badacze przeanalizowali wrażliwość opłat i alokację zrównoważonych inwestycji wśród 5162 inwestorów w Holandii, Niemczech, Francji, Hiszpanii i Polsce. Stwierdzono, że zrównoważeni inwestorzy o niskim poziomie wiedzy finansowej „reagują niewrażliwie na wyższe opłaty za zrównoważone inwestycje”. Z kolei inwestorzy o wysokim poziomie umiejętności finansowych zmniejszają swoje zrównoważone inwestycje, „jeśli stają się relatywnie droższe w porównaniu z inwestycjami konwencjonalnymi”.
W trakcie Global Money Week można zastanawiać się nad wyzwaniami dla działań z zakresu edukacji ekonomicznej, ale kluczowe wydają się dziś następujące kwestie:
- uwzględnianie w treściach nowego środowiska i zjawisk (np. wysoka inflacja),
- ukierunkowanie środków edukacyjnych szczególnie na słabsze grupy społeczne,
- włączanie tego nowego i niepewnego środowiska do naukowych i akademickich projektów badawczo-rozwojowych.
Wdrażanie tych treści w krótkim okresie pozostaje kolejnym wyzwaniem, co jest domeną m.in. Warszawskiego Instytutu Bankowości, który działa w imieniu środowiska bankowego w Polsce.
Zaktualizowane zasoby muszą być łatwe do zrozumienia, zostać umieszczone w kontekście świata rzeczywistego i być podane w atrakcyjnej formie, zwłaszcza w celu dotarcia do najbardziej wrażliwych grup osób. Sprzyjają temu bezpośredni kontakt w celu zbudowania zaufania, zapewnienia bezpieczeństwa i udzielenia wskazówek.
W dalszym ciągu ważne pozostają też odwiedzanie szkół i uczelni, rozmowa i szkolenia dla nauczycieli, którzy zwielokrotniają tę pracę. W tę sferę chętnie włączają się także bankowcy jako praktycy i rodzicie.
Ważne są również konferencje, które promują regularną wymianę myśli między środowiskiem biznesowym, naukowcami, praktykami i przedstawicielami administracji publicznej.
W Polsce, w ramach GMW 2023, spotkają się oni podczas VII Kongresu Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości. W tym roku w programie przewidziano także tematy związane z bieżącymi wyzwaniami i oczekiwaniami OECD. Np. w obszarze zrównoważonych finansów: „Ekologia umiaru – wyzwania ESG a postawa konsumenta” oraz tradycyjnie wokół zagadnień obejmujących cyfrowe finanse, w tle ze zjawiskami wojny hybrydowej i dezinformacji.
Nadto zrzeszenia bankowe w Europie, w tym ZBP, zaangażowane są w terminie Global Money Week we własną akcję „European Money Week”, którego głównym działaniem jest wybór krajowych mistrzów uczestniczących w ramach European Money Quiz. W 2023 roku, pierwszy raz w historii, do EMQ przystąpiła Ukraina – z inicjatywy i dzięki współpracy ZBP z Narodowym Bankiem Ukrainy. Europejski finał tej inicjatywy odbędzie się w maju, w siedzibie Europejskiej Federacji Bankowej w Brukseli. W Polsce nad rywalizacją 15-latków w Europejskim Quizie Finansowym czuwa Warszawski Instytut Bankowości. Na etapie szkolnym quizu wzięło udział w tym roku ponad 5450 uczniów z całego kraju.
Szymon Stellmaszyk
Doradcza Zarządu ZBP w Zespole ds. współpracy międzynarodowej